Bloom’s Taxonomie

Wie is Benjamin Bloom? En wat doet zijn taxonomie?

De taxonomie van Bloom is in oorsprong een ingenieus schema om op eenvoudige wijze leergedrag te duiden. Elke leraar kent ze, want je koppelt er didactische stappen in je les aan. De taxonomie omvat zes leervaardigheden (lees: beheersingsniveau’s) waaraan je het doel van de les aan kunt koppelen. Zo bepaalt een leraar de differentiatie en het beheersingsniveau. De zes vaardigheden: Onthouden, begrijpen, toepassen, evalueren, analyseren, en creëren. Binnen een les varieer je uiteraard in verschillende gradaties.

De taxonomie is onder de vlag van Benjamin Bloom in de jaren vijftig van de vorige eeuw ontwikkeld. Het is over een periode van jaren gigantische doorontwikkeld, terwijl het basismodel je juist de meest geschikte inzichten in handen geeft.

Een motivatie-motortje

Ikzelf gebruik de taxonomie niet alleen om beheersingsniveaus te duiden, maar ook als motivatie-monitor. Dit is ooit uit noodzaak geboren toen ik (te)veel gevraagd werd voor projecten. Om wel bij te kunnen dragen koos ik bij ieder project mijn ‘motivatie-niveau’. Iets identificeren en vergelijken vraagt immers een andere energie- en tijdsinvestering dan wanneer ik zou moeten herstructuren of ontwerpen. Zo leerde ik aan mezelf om mijn energie te managen en toch ‘ja’ te kunnen blijven zeggen. Het is hierbij minstens zo belangrijk dat je het niet enkel aan jezelf duidelijk maakt, maar ook naar de omgeving communiceert. Soms vragen mensen je voor een specifiek element dat ze zelf ook nog niet zo helder geduid hebben als ze je vragen – Het voorkomt veel onnodige ruis als de win-win situatie van beide kanten inzichtelijk is (en: het voorkomt toekomstig gedoe als mensen je eigenlijk stiekem voor hun karretje wilden spannen ;)).

Een hoge of lage orde creëren binnen leren is klinkklare onzin

De taxonomie is ontwikkeld vanuit een horizontaal model, terwijl de meeste mensen hem aangeleerd hebben gekregen met een symbolische ‘hoge’ en ‘lage’ orde. Dit is nooit Blooms bedoeling geweest. Elke leervaardigheid heeft zijn eigen kenmerken en vraagt om evenzo belangrijke inbreng en opbrengst.

Een goed voorbeeld zijn de rekentafels: Het is enorm belangrijk om aan kinderen inzichtelijk te maken waarom 3 pizza’s met elk 6 stukken samen 18 stukken zijn. Dit inzichtelijke rekendeel helpt ze om later op wiskundig niveau andere problemen op te kunnen lossen. Het voorziet in creatief denken en helpt ze analyse te gebruiken. Allemaal waardevol. Deze leervaardigheden vallen allemaal binnen Bloom’s taxonomie. Echter, het automatiseren (lees: onthouden) van de rekentafels is minstens zo belangrijk. Het automatiseren heeft namelijk net zoveel impact bij grote rekenvragen als het begrijpen en analyseren. Het brein zou namelijk anders steeds worden afgeleid als het bij grote vraagstukken voortdurend met de hand moet uitrekenen hoeveel 3×6 is. Of 8×7. 9×5. Of 12×8. Dit wil je als mens geautomatiseerd hebben, omdat het je brein extreem veel energie en denkruimte scheelt op momenten dat je het nodig hebt. Een onderscheid in ‘lage’ en ‘hoge’ orde laat hiermee direct zien dat er rangschikking in leervaardigheden bestaat die allemaal relevant zijn.