Nieuwetijdstools

Eigenlijk geloof ik niet in oude of nieuwe tijd. Integendeel zelfs. Tijd is altijd oud of nieuw, wanneer je er ook naar kijkt. Maar in dit geval dekt het de lading best aardig, en merkte ik gaandeweg dat ik het steeds vaker ging hebben over ‘nieuwetijdstools‘ als ik sprak over digitale middelen die aansluiten bij de mindset en denkwijzen waar we collectief steeds meer naar neigen. Het zijn digitale tools die in de 21ste eeuw ontwikkeld zijn, die intuïtief gebruik aanmoedigen en waar non-lineair handelen een regel in plaats van een uitzondering is. Ik zal je hieronder uitleggen wat ik daarmee bedoel.

Nieuwetijdstools dus.

Het is uiteraard niet aan mij te bepalen welke tools hier toe behoren. Dat is aan de gebruiker, aan jou. Zelf houd ik een bullet-lijstje aan om een beetje te koersen. Bovendien zullen er komende jaren vast nog talloze tools volgen die nu in ontwikkeling zijn. Nog veel te ontdekken dus!

  • Ontwikkeld in de 21ste eeuw
  • Intuïtief in gebruik
  • Non-lineair ontworpen
  • Multi-functioneel
  • …?

Deze tools creëren allemaal géén documenten. Natuurlijk kun je je notities wel exporteren en printen, maar de kern is een digitale omgeving waar allerlei lijnen en verbindingen mogelijk zijn die je je in notitieboekje niet hebt. Je werkt bij een nieuwetijdstool in de omgeving van het bedrijf dat de tool aanbied. Dit is ook direct de reden waarom de overheid nog niet massaal is overgestapt – de AVG creëert vooralsnog veel diffuse beelden rondom de vrije en veilige ruimte (al moet ik zeggen dat er mee ruimte in de AVG zit dan de meeste mensen denken). Mijn eigen ervaring is dat er meer kan dan overheidsmedewerkers vaak denken, maar dat is een ander hoofdstuk in het verhaal.

Hieronder vind je een lijst van allerlei nieuwetijdstools die de afgelopen twintig jaar ontstonden. Er mist nog genoeg, maar dit zijn de tools die ik ken en waar ik ik wel eens mee gewerkt heb. Op dit moment werk ik in Notion en onderzoek ik Obsidian en KUMU.

bron: annettedolle

Evernote | Tiddlywiki | Workflowy | Notion | RoamResearch | Obsidian | Kumu | Logseq | ?

Evernote is ontwikkeld in 2000 en mag dus op de valreep meedoen.;) Ik kan me niet heugen waar ik het voor het eerst tegen gekomen ben. Vermoedelijk ergens rond 2009 toen ik een premaster sociologie (UvA) deed en artikelen wilde verzamelen. Dit is direct ook de toepassing waar ik het zelf vooral voor gebruikt heb. Terwijl je er zóveel meer mee kunt; Het is geschikt voor elke toepassing waar documentatie en het vormgeven van documenten een rol in speelt.

Tiddlywiki werd gebouwd in 2004, al leerde ik het pas in 2019 kennen. Persoonlijk vind ik het een fantastisch concept om e persoonlijke wiki te hebben; het is non-lineair, en ook het open-bron gedachtegoed spreekt me erg aan. Wat dat betreft komt het dicht bij mijn ideaal. Tiddlywiki is de voorloper van veel nieuwe tools die daarna ontwikkeld werden. Het werkt zonder server, wat wil zeggen dat je een eigen HTML-bestand schrijft en het web je daarna bedient. Zo creëer je je eigen wiki, met je eigen content. Vooralsnog klinkt het als muziek in de oren, ware het niet dat de opbouw meer ‘gedoe’ is dan je denkt. Op tiddlywiki.com staat alles helder uitgelegd, waarna je een ‘empty’ tiddlywiki kunt downloaden. Die komt echter op je computer terecht en moet je vervolgens nog koppelen aan het ‘web’. Hiervoor gebruik je een applicatie. Ik heb er drie geprobeerd: TiddlyDesktop die mijn Mac niet wilde openen ivm beveiliging, Tiddlyhost die ik uitgelogd niet te zien kreeg door mijn beveiliging, om te eindigen bij Nodejs. Dit is allemaal wel te regelen, maar het ‘snel’ even opzetten vraagt iets meer tijdsinvestering.

Workflowy zag het licht in 2010. Ik ken het via Martijn Aslander die me er rond 2017 de oren van mijn kop over af kletste. Hij werkte er toen al een tijdje mee en was laaiend enthousiast over de gebruikswijze die later pas door anderen geadopteerd zou worden. Workflowy is letterlijk een tabula rasa als je er in gaat werken. Je treft een leeg blad met enkel bullets en de mogelijkheid daar tekst achter te plakken. Hashtags en apestaartjes vormen je guidance. Dit is zowel het magistrale als het confronterende aan de tool. De gebruiker wordt flink uitgedaagd om zijn eigen route te bewandelen. Met een listig addertje onder het gras dat je ontdekt als je een tijdje onderweg bent: Wie naïef en vrolijk (zoals ik) het systeem blijft vullen, wordt er na een paar honderd notities fijntjes in gespiegeld dat er geen orde is toegevoegd. Les: Bedenk goed hoe je het inricht voor je het volstopt.

Notion werd gebouwd in 2016 (versie 1.0). Het kwam me in 2020 via youtube ter ore toen ik een tutorial van Evernote zocht. Na even googlen ging er een wereld open, en rolde ook Roam Research er achter aan. Notion is voor mij het Zwitserse zakmes onder de tools! Het kan alles in een mum van tijd overzichtelijk krijgen, en het smoelt ook nog lekker. NessLabs bood me hier vervolgens veel routewijzers in! Ik heb in de zomer van 2020 alles overgezet naar Notion (wederom naïef en vrolijk), om pas een jaar later de AVG eens te bekijken… Ahum. Die blijkt net iets te wankel om mijn financiële administratie te mogen dragen, dus kijk ik op het moment naar waar ik dat wil onderbrengen.

Roam Research stamt uit 2019. Het wordt regelmatig in één adem met Notion genoemd, al zijn er best wel verschillen. Roam is een echte notitie-tool. Het heeft weinig rompslomp en is echt vriendelijk in gebruik. Ik gebruik het vooral om gedachten op een rijtje te zetten, want de ene bullet linkt eenvoudig aan de volgende! Wat fantastisch werkt. Zelf vind ik het hierdoor meer verwant aan Workflowy dan aan Notion, wat ik vooral voor het maken van webpagina’s en teamoverzichten gebruik. Nadeel van Roam is dat ik de prijs – in verhouding met de andere tools – aan de hoge kant van.

Obsidian kwam begin 2020 publiekelijk ter wereld. Obsidian is de hogeschool van de digitale kunsten. Nu ik de tool beter begrijp, zie ik welke encyclopedische deuren ik open kan maken, en dat er achter elke toepassing een volgende schuilgaat. Het vraagt niet zozeer geduld – want moeilijk is het niet – maar meer een gedoseerde gretigheid, zodat je jezelf tijd gunt om de creatieve ruimte te blijven zien. In dit geval gaat de tool ècht vele malen sneller dan het menselijke brein!

LogSeq is in een ontwikkelfase sinds 2021. Ik volg ze nu een tijdje. Het is interessant om te zien welke gesprekken er publiek gevoerd worden op de forums, waar de focus naartoe gaat en hoe dit geheel zich ontvouwt. Ik kan er nog weinig over zeggen omdat ik er niet mee werk en ze enkel volg. Wederom ijdelheid – ik wacht nog even tot ik echt kan zien wat de toegevoegde waarde is.