Richard Ryan & Edward Deci
Al in 1985 beschreven Ryan en Deci hun standpunten met betrekking tot motivatie en de connectie tot zelfbeschikking in een boek. Ze verfijnden hun denken de jaren daarna en schreven in 2000 een artikel dat opnieuw licht scheen op de determinatietheorie die ze ontwikkelden.
De determinatietheorie is even eenvoudig als verraderlijk. Het beschrijft drie basiswaarden waar ieder mens behoefte aan heeft. Ontbreekt er eentje, dan raakt de ontwikkeling in de knoop (of op zijn minst vertraagd). Zelfbeschikking en de manier waarop de mens tot intrinsieke motivatie komt, hangt af – zo stellen Deci en Ryan – van de aanwezigheid van het kunnen en mogen handelen vanuit competentie, verbinding en autonomie. De mens heeft het nodig om zich in al die drie elementen gezien te ervaren om tot intrinsieke motivatie te komen. Ze spreken hierbij expliciet over de route naar de werking van intrinsieke motivatie, wat niet (!) wil zeggen dat extrinsieke motivatie verkeerd is.
Het misverstand over Motivatie
Een veel voorkomende denkfout over intrinsieke en extrinsieke motivatie is dat de trigger en de respons verward worden. Een trigger is dat wat je in beweging zet (lees: stimulus), een respons is dat wat er vervolgens in de buitenwereld gebeurt aan reactie.
Bij intrinsieke motivatie is zowel de trigger als de respons individueel gedreven: Dat wil zeggen dat iemand uit eigen beweging iets initieert, en de opbrengst (lees: de beloning) net zo individueel is. Het is het plezier dat je inwendig ervaart als iets gelukt is, de successen die op je eigen leven betrekking hebben, of je autonome ervaring binnen een ervaring.
Bij extrinsieke motivatie denken we vaak dat de trigger uit de buitenwereld komt. Dit komt bij intrinsieke motivatie natuurlijk ook wel voor – want je wordt de hele dag beïnvloed door prikkels en inspiratie om je heen. Dit zet je in beweging en motiveert tot handelen. Het grote onderscheid bij extrinsieke motivatie is als iemand extrinsiek gemotiveerd is iets te bereiken. De opbrengst (lees: beloning) komt vanuit de buitenwereld. Hierbij kun je denken aan een gouden medaille, groot applaus, of een diploma. Maar ook een salaris ontvangen hoort bij een extrinsiek gemotiveerd proces.
Een leerzame vraag kan daarom zijn: Welk werk zou je doen als geld of status geen rol zou spelen? Als ieder beroep je dezelfde materiële waarde zou geven, wat zou je dán doen?
Het antwoord op deze vraag valt voor Ryan en Deci binnen het spectrum van de zelfdeterminatietheorie. Het laat ons zien waar de autonomie binnenin ons schuilt, en wat er voor nodig is om daar te komen.
Out beyond ideas of wrongdoing and rightdoing is a space. I’ll meet you there.
Jelaluddin Rumi
Digitaal Tuinieren 